Terapia tlenem hiperbarycznym (HBOT) to metoda leczenia, używana od dziesięcioleci w leczeniu różnych stanów zdrowotnych, w tym choroby dekompresyjnej, zatrucia tlenkiem węgla i niegojących się ran. W ostatnich latach zyskała popularność jako narzędzie zwiększające wydajność u sportowców.
Wielu czołowych sportowców, światowej klasy drużyn, deklarują korzystanie z terapii HBOT, aby poprawić swoją wydajność oraz zadbać o regenerację (należą do nich np. Cristiano Ronaldo, czy gwiazda NBA LeBron James).
W Polsce terapia ta również zyskuje na popularności, stosowana jest m.in. wśród piłkarzy (Ruch Chorzów), a także hokeistów (Mistrzowie Polski – GKS Tychy), zawodników MMA, czy innych sztuk walki.
Dlaczego sportowcy korzystają z HBOT i co mówi nauka o jej korzyściach?
Szybsza regeneracja
Sportowcy stosują terapię HBOT, aby przyspieszyć regenerację po intensywnym wysiłku fizycznym lub kontuzjach. Kluczową korzyścią HBOT jest możliwość zwiększenia ilości tlenu docierającego do tkanek organizmu. Dzieje się tak, ponieważ wysokie ciśnienie w komorze medycznej umożliwia rozpuszczanie się tlenu w płynach ustrojowych organizmu: osoczu krwi, płynie rdzeniowo-mózgowym, docierając tym samym do obszarów słabo ukrwionych lub pozbawionych tlenu.
Badanie z 2019 roku wykazało, że HBOT znacząco zmniejsza poziom enzymów mięśniowych zmniejszając intensywność bólu.
Przyspieszone leczenie kontuzji
HBOT może skrócić czas, jaki sportowcy spędzają poza boiskiem lub kortem z powodu kontuzji, co może wiązać się z dużymi kosztami finansowymi lub straconymi okazjami.
Przyspieszając proces gojenia i redukując stan zapalny, HBOT wspiera sportowców w szybszym powrocie do sportu.
O ile stan zapalny jest naturalną częścią procesu gojenia, o tyle też, jeśli pozostanie niekontrolowany, może powodować dalsze uszkodzenia tkanki. W jednym z badań sportowcy zgłaszali szybsze zanikanie objawów stanów zapalnych po użyciu HBOT.
HBOT stymuluje także wzrost nowych naczyń krwionośnych, dzięki czemu zwiększa się dopływ tlenu i składników odżywczych do zniszczonych tkanek, przyspieszając proces gojenia.
Badanie opublikowane w Scientific Reports wykazało, że HBOT może zmniejszać stan zapalny i poprawiać regenerację mięśni u zwierząt z wywołanymi urazami mięśniowymi. Chociaż potrzebne są dalsze badania, aby potwierdzić te wyniki u ludzi, sugerują one, że HBOT może być użytecznym narzędziem dla sportowców dążących do przyspieszenia swojego powrotu do zdrowia i zmniejszenia ryzyka urazów.
HBOT w leczeniu wstrząsów mózgu
W USA korzystanie z HBOT przez sportowców w przypadku kontuzji jest bardzo częste, szerokie zastosowanie pojawia się także w przypadku wstrząsów mózgu.
Joe Namath, który większość swojej kariery NFL spędził w New York Jets, doświadczył wielu urazów głowy. W rezultacie miał problemy z pamięcią, koncentracją oraz odczuwał niepokój i drażliwość, zanim spróbował HBOT. Teraz nie tylko jego objawy ustąpiły, ale stał się zwolennikiem HBOT i był mówcą na Long Island Head Injury Association’s Celebrity Sports Forum.
Bill Romanowski, emerytowany futbolista, również używa HBOT, aby pomóc sobie w leczeniu długotrwałych skutków, co najmniej 20 wstrząsów mózgu, których doświadczył podczas swoich 16 lat w NFL. Dr Scott Sherr, doradca medyczny HMS i szef innowacji i rozwoju protokołów, leczył Romanowskiego w kalifornijskim ośrodku hiperbarycznym, osiągając bardzo pozytywne wyniki.
Zwiększona wydajność sportowa
Oprócz korzyści związanych z regeneracją po kontuzjach, HBOT może również pomóc w zwiększeniu wydajności sportowej. Zwiększając ilość tlenu docierającą do tkanek organizmu, HBOT może poprawić zdolności tlenowe i wytrzymałość, a to kolei pomaga sportowcom lepiej radzić sobie podczas treningów i zawodów.
Badanie z 2022 roku oceniło wpływ terapii tlenem hiperbarycznym na oddychanie mitochondrialne i wydajność fizyczną u sportowców w średnim wieku. Stosowanie tlenoterapii hiperbarycznej zwiększało ich wydajność fizyczną, w tym maksymalną pojemność tlenową. Badanie przeprowadzone na młodych piłkarzach wykazało, że po trzech tygodniach terapii HBOT nastąpiła poprawa wytrzymałości.
Zmniejszenie negatywnych efektów przewlekłego wzrostu cytokin
W ostatnich latach badacze badali koncepcję przewlekłych cytokin u sportowców.
Cytokiny to małe białka, które odgrywają istotną rolę w odpowiedzi immunologicznej organizmu. Są zaangażowane w regulację stanu zapalnego i odpowiedzi na infekcje, urazy lub stres. Jednak w niektórych przypadkach nadmierna odpowiedź immunologiczna może prowadzić do utrzymującego się podwyższonego poziomu cytokin, powodując znaczące uszkodzenia tkanek i narządów organizmu.
Przewlekłe podwyższenie cytokin odnosi się do niskiego, utrzymującego się stanu zapalnego, który może wystąpić u sportowców regularnie uprawiających, intensywną aktywność fizyczną. Uważa się, że stan ten jest spowodowany powtarzającym się stresem i uszkodzeniami mięśni, stawów i tkanek występującymi podczas treningów i zawodów. Ten utrzymujący się stan zapalny może prowadzić do szeregu negatywnych skutków dla organizmu, w tym do zmniejszenia funkcji mięśni, zwiększonego ryzyka kontuzji i upośledzonej regeneracji po urazach. Został on również powiązany z różnymi problemami zdrowotnymi, w tym chorobami sercowo-naczyniowymi, insulinoopornością i przewlekłym bólem.
Jednym ze sposobów, w jaki sportowcy mogą łagodzić skutki przewlekłego podwyższenia poziomu cytokin, jest terapia tlenem hiperbarycznym (HBOT). Wykazano, że HBOT redukuje stan zapalny i wspomaga regenerację tkanek, co może pomóc przeciwdziałać skutkom podwyższonego poziomu cytokin.
W innym badaniu przeprowadzonym na pacjentach z przewlekłym bólem mięśniowo-szkieletowym stwierdzono, że HBOT zmniejsza ból i poprawia funkcjonowanie.
Chociaż potrzebne są dalsze badania, aby w pełni zrozumieć związek między przewlekłym podwyższeniem poziomu cytokin, a sportowcami, stan ten może mieć negatywny wpływ na wydajność sportową i ogólne zdrowie. Sportowcy mogą być w stanie zmniejszyć te efekty poprzez HBOT lub inne leczenie mające na celu redukcję stanu zapalnego i wspieranie regeneracji tkanek.
Poprawa Funkcji Mitochondriów
Mitochondria są znane jako „elektrownie komórkowe”, produkujące większość energii potrzebnej komórkom ciała do funkcjonowania. Odgrywają kluczową rolę w wydajności sportowej, ponieważ są niezbędne do skurczu mięśni i metabolizmu tlenowego.
Badania wykazały, że terapia tlenem hiperbarycznym (HBOT) może poprawić funkcjonowanie mitochondriów u sportowców.
Liczne case studies wykazały, że HBOT może zwiększyć produkcję reaktywnych form tlenu (ROS) w mitochondriach, co stymuluje biogenezę mitochondriów, proces tworzenia nowych mitochondriów w organizmie. Może to prowadzić do poprawy funkcji mitochondriów i zwiększonej produkcji energii w komórkach ciała.
Podsumowując, terapia HBOT wykazała obiecujące wyniki w zakresie poprawy i przyspieszenia leczenia sportowców z różnych urazów i kontuzji, jak również poprawy wydajności sportowej poprzez wpływ na funkcje mitochondriów, dostarczanie tlenu, redukcję stanu zapalnego oraz naprawę i regenerację tkanek.
HBOT była używana przy ostrych urazach, zapobieganiu urazom, przewlekłych urazach oraz optymalizacji wydajności.
Chociaż potrzebne są dalsze badania, aby w pełni zrozumieć mechanizmy leżące u podstaw wpływu HBOT na wydajność sportową, istniejące dowody sugerują, że stanie się to skutecznym narzędziem dla sportowców dążących do poprawy swojej wydajności i regeneracji.
Jak przy każdym leczeniu medycznym, ważne jest, aby sportowcy współpracowali z wykwalifikowanym personelem medycznym i przestrzegali odpowiednich wytycznych bezpieczeństwa podczas korzystania z HBOT.
MASZ PYTANIA? SKONTAKTUJ SIĘ Z NAMI:
tel. 32 889 02 00